mamwiedze.pl

Trama to fabuła, attrice – aktorka, a scenario – scenariusz. Do tego zbioru nie pasuje tylko sipario, słówko z repertuaru teatralnego, oznaczające kurtynę.

Okres, z którego słynie włoska kinematografia, to neorealizm (neorealismo). W latach po II wojnie artyści realizowali dzieła będące sprzeciwem wobec faszystowskiej propagandy sukcesu – dziejące się w biednym środowisku, pokazujące dramaty zwykłych ludzi.

Za pierwszy film tego nurtu uznawany jest „Rzym, miasto otwarte” Roberto Rosselliniego z 1945 r., a inni sławni przedstawiciele neorealizmu to Luchino Visconti, Vittorio De Sica, Giuseppe De Santis.

Najbardziej znana rzymska fontanna, Fontana di Trevi, zawdzięcza swoją sławę nie tylko urodzie i kunsztownej konstrukcji, ale także... Federico Felliniemu. Reżyser umieścił w niej słynną scenę z filmu „La dolce vita”, gdy grająca Sylwię posągowa Anita Ekberg w środku nocy wchodzi do fontanny by się w niej wykąpać. Uwaga, lepiej nie naśladować aktorki – dziś kąpiel w niej jest zakazana i surowo karana!

Federico Fellini, Pier Paolo Pasolini, Michelangelo Antonioni, Vittorio De Sica, Lucchino Visconti i Bernardo Bertolucci – to nazwiska obowiązkowe dla każdego znawcy światowego kina. Słynni registi, czyli reżyserzy, w dużej części wywodzili się lub byli spadkobiercami nurtu neorealizmu. Wszyscy doczekali się sławy także poza granicami Włoch, a wielu z nich zdobyło nagrody Oscara (Fellini, Antonioni, Bertolucci).

Słowo aperto (otwarty) w idiomach ma różne znaczenia, a tym wyrażeniu oznacza dosłownie „kino na otwartej przestrzeni”, czyli kino plenerowe. Pokazy kina na wolnym powietrzu cieszą się we Włoszech dużym powodzeniem.

Jeśli chcemy usiąść w kinie pośrodku rzędu siedzeń, musimy poprosić o miejsce in mezzo alla fila (fila di sedili). Ekran filmowy to po włosku schermo (scena oznacza po prostu scenę, a schermata iniziale to ekran powitalny na komputerze), więc „blisko ekranu” tłumaczymy: vicino allo schermo. 

Roberto Benigni to włoski komik i reżyser, któremu film „La vita è bella” przyniósł w 1997 roku trzy nagrody Oscara, czyli tre premi Oscar (pozostałe słówka oznaczają sukces lub rezultat). Łączący komedię, romantyzm i dramat film został nagrodzony jako najlepszy film zagraniczny (miglior film straniero) oraz dostał statuetki dla najlepszego aktora pierwszoplanowego (attore protagonista) i za ścieżkę dźwiękową (colonna sonora). 

Po zniszczeniu podczas II wojny wielkich wytwórni filmowych Cinecittà, reżyserzy zostali zmuszeni do kręcenia filmów pod gołym niebem, na ulicach Rzymu. Od tych czasów aż do dziś malownicze rzymskie zaułki stały się wspaniałym planem filmowym wielu włoskich i zagranicznych filmów. Nie należy jednak do nich oscarowy „Cinema Paradiso” Giuseppe Tornatore, którego akcja rozgrywa się w małym miasteczku.

W połowie XX wieku w Hollywood zapanował kryzys. Aby zmniejszyć koszty, twórcy filmowi zaczęli przenosić produkcję do tańszych krajów i nawiązywać współpracę z włoskimi reżyserami, min. Sergiem Leone. Tak narodził się spaghetti western: niskobudżetowe, często brutalne i niezbyt ambitne filmy w konwencji westernu. Niektóre z nich po latach zyskały jednak uznanie jako klasyka gatunku, m.in. „Pewnego razu na Dzikim Zachodzie” czy „Dobry, zły i brzydki”.

Mostra Internazionale d'Arte Cinematografica di Venezia to międzynarodowy festiwal filmowy, uważany za najstarszy na świecie (założono go w 1932 roku). Odbywa się na wyspie Lido pod koniec wakacji i gromadzi nie tylko sławy światowego kina, ale także tłumy turystów. Główne nagrody festiwalu to Złoty Lew (Leone d'Oro) dla najlepszego filmu oraz Puchar Volpi (Coppa Volpi) dla najlepszego aktora i aktorki.

Bertolucci zaczynał przygodę z kinem jako asystent Pasoliniego, ale szybko znalazł własną drogę, która przyniosła mu artystyczny sukces. Karierę rozpoczął skandalizującym „Ostatnim tangiem w Paryżu” (Ultimo tango a Parigi); kolejne jego filmy to m.in. „Mały Budda” (Il piccolo Budda). Io ballo da sola, film znany w Polsce jako „Ukryte pragnienia”, został nakręcony przez Bertolucciego w USA. Zaś słynny „Lampart” (Il Gattopardo) to dzieło Lucchino Viscontiego.

Włoscy kinomani dzielą się na wielbicieli giallo (kryminału), film di avventura (filmu przygodowego), film di fantascienza (filmu SF) i oczywiście wielu innych. Do tego kanonu nie należy jednak romanzo gotico, czyli romans gotycki, który jest gatunkiem literackim.

 Sophia Loren to najsłynniejsza obok Giny Lollogrigidy włoska aktorka filmowa XX wieku, symbol południowej urody i seksapilu. Jako pierwsza Włoszka zdobyła (ha vinto/ha ottenuto/ha conseguito) nagrodę Oskara dla najlepszej aktorki w filmie, który nie był amerykański: „La Ciociara” Vittoria De Sica. Ha consegnato un Oscar znaczyłoby, że Loren tę nagrodę komuś wręczyła.

Twórcy filmu to nie tylko attori (aktorzy), regista (reżyser), scenarzysta (sceneggiatore) czy producent (produttore cinematografico), ale także ekipa techniczna. Należy do niej m.in. dźwiękowiec, czyli sonoro.

Wszystkie te panie są piękne i utalentowane, ale jedna z nich raczej muzycznie: Laura Pausini to znana włoska piosenkarka. Bellucci i Rossellini są dobrze znane także w Polsce, a Ornellę Muti mogliśmy podziwiać m.in. w takich filmach jak „Zakochani w Rzymie” czy „Hrabia Monte Christo”.